Cấu Trúc Của Da Người - Hiểu Để Chăm Sóc Da

Người xưa thường nói “cái răng cái tóc là góc con người”, hoặc “nhất dáng nhì da thứ ba đường nét”, chúng tôi muốn nhắc đến những câu nói này để nói lên một điều: da và tóc là rất quan trọng trong vấn đề góp phần tạo nên hình thể của con người và tạo nên nét đẹp của mỗi một con người.

Nhu cầu làm đẹp hiện nay không chỉ phụ nữ quan tâm, mà phái mày râu cũng có nhu cầu đó. Muốn làm cho da, tóc đẹp, trước hết chúng ta nên tìm hiểu cấu tạo và chức năng của da, tóc là như thế nào? Từ đó mới có cách làm cho da tóc... được chăm sóc và bảo vệ tốt hơn.

Tìm hiểu về cấu trúc của da người

1. Cấu trúc da người là gì?

Da là một cơ quan tương đối lớn, chiếm khoảng 16% tổng trọng lượng cơ thể, nằm ở mặt ngoài, tiếp xúc trực tiếp với môi trường. Da là bộ phận vô cùng quan trọng, nó giống như một chiếc áo tự nhiên bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân có hại bên ngoài và có các chức năng bài tiết, điều hòa nhiệt độ... Tổng diện tích da của người trưởng thành là 1,2 đến 2m2.

Da người có 3 lớp: thượng bì, trung bì và hạ bì. Thượng bì có nguồn gốc phôi thai từ lá thai ngoài, bản chất là biểu mô. Trung bì có nguồn gốc từ lá thai giữa, bản chất là mô liên kết, ngoài ra còn có các phần phụ của da như lông, tóc, móng, tuyến bã nhờn...

2. Cấu trúc lớp Thượng bì da người (Epidermis)

Thượng bì là lớp ngoài cùng của da, gồm chủ yếu là các tế bào biểu mô sừng (Keratinocyte) chiếm tới 95%, ngoài ra còn tế bào hắc tố, tế bào Merkel và tế bào Langerhans.

Thượng bì có tác dụng như một hàng rào bảo vệ da, nó gồm có 4 lớp chính: tính từ ngoài vào trong gồm có là: lớp tế bào sừng, lớp tế bào hạt, lớp tế bào gai, lớp tế bào đáy (còn gọi là lớp tế bào nằm). Riêng ở lòng bàn tay và bàn chân có thêm 1 lớp sáng, nằm xen kẽ giữa lớp sừng và lớp hạt (tức là có 5 lớp).

Thượng bì dày chừng 0,4-1,5 mm tùy theo từng vị trí trên cơ thể (dày nhất là lòng bàn tay, bàn chân, mỏng nhất là vùng sinh dục). Thượng bì có các lớp sau:

2.1. Lớp tế bào đáy (Stratum basale) trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Lớp này còn gọi là lớp tế bào cơ bản (Basal cells), đó là lớp sâu nhất của thượng bì, gồm những tế bào hình trụ, nhân có trục dài, thẳng đứng. Nguyên sinh chất ưa kiềm chứa các hạt sắc tố Melanin. Các tế bào đáy có khả năng sinh sản rất mạnh để sản xuất ra các tế bào mới thay thế các tế bào cũ đã biệt hóa.

Trong bào tương của lớp tế bào đáy xuất hiện các sợi Keratin rất mảnh tập trung từ xung quanh nhân chạy ra gắn gắn với các cầu nối gian bào (desmosome) và nửa cầu nối gian bào (hemidesmosome) để giúp các tế bào liên kết với nhau một cách vững chắc.

Thời gian để cho một tế bào đáy phân chia, biệt hóa và di chuyển tới lớp sừng khoảng 14 ngày. Thời gian ở lớp sừng đến khi thành vảy da và bong ra khoảng 14 ngày nữa. Như vậy khả năng tái tạo của lớp thượng bì khoảng 4 tuần.

Trong tế bào đáy có cấu trúc nửa cầu nối gian bào gian bào (hemidesmosome),, đó là một cấu trúc của khung tế bào đáy để nối lớp đáy với màng đáy. Hemidesmosome là phần quan trọng của lớp thượng bì và có rất nhiều bệnh da liên quan đến bộ phận này, đặc biệt là nhóm bệnh da bọng nước tự miễn dưới thượng bì như bệnh Bullous Pemphigoide, Durhing - Brocq.

Rải rác, xen kẽ giữa những tế bào đáy còn có tế bào hắc tố (Melanocyte) có nguồn gốc từ các mào thần kinh, tập trung nhiều nhất ở mặt và ở những vùng tiếp xúc với ánh sáng. Ngoài ra lớp đáy còn có tế bào Meckel.

Lớp tế bào đáy có cặp phân tử Keratin là K5 (trọng lượng phân tử là 58 kDa) và K14 (trọng lượng phân tử là 50 kDa).

2.2. Lớp tế bào gai (Stratum spinosum) trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Lớp tế bào gai còn gọi là lớp nhầy Malpighi, là những tế bào hình đa diện, nằm ở trên lớp đáy, được xếp thành từ 6 đến 20 hàng, càng về phía trên các tế bào này càng dẹt dần, đây là những tế bào trưởng thành của biểu bì.

Lớp tế bào gai được coi là một lớp của quá trình biệt hóa của tế bào sừng. Hình dáng, cấu trúc và đặc tính của tế bào gai có liên quan đến các vị trí trong cơ thể. Dưới kính hiển vi quang học ở độ phóng đại lớn, các tế bào gai nằm sát nhau, liên kết với nhau bằng hình thức “khớp mộng” cho hình ảnh các “gai”. Dưới kính hiển vi điện tử các tế bào này không nối hẳn với nhau mà chỉ tiếp xúc bằng các cầu nối gian bào, còn gọi là Desmosome.

Desmosome là cấu trúc bề mặt của tế bào và phụ thuộc Calci do bó sợi Keratin từ trong tế bào chạy ra liên kết với phần xuyên màng và gắn với tế bào sừng kề bên. Đây là kết cấu rất vững chắc với các tác nhân cơ học nên chức năng của Desmosome là ổn định tế bào, hạn chế tác động từ các sang chấn. Trong một số bệnh lý, điển hình là nhóm bệnh da bọng nước tự miễn trong thượng bì như bệnh Pemphigus, các cầu nối gian bào này bị đứt gây nên các bọng nước mềm, nhẽo, vết trợt trên da và niêm mạc.

Nhân của tế bào gai to và rất hoạt động, trong bào tương của tế bào gai và cả lớp hạt có chứa bào quan mới, gọi là tiểu thể Lamella (lamellar granuler) hay thể Odland, kích thước 100 - 500 nm, đường kính 0,2 -0,3 nm, có dạng lá gấp lại hoặc dạng đĩa. Các tiểu thể này chứa hỗn hợp của Lipid như Phospholipid, Sphinggolipid và Cholesterol. Khi lên đến các tế bào hạt trên cùng, các tiểu thể này sẽ hòa màng và giải phóng các lá Lipid vào khoảng gian bào tạo thành lớp Lipid gian bào, một hàng rào chắn nước rất có hiệu quả, giúp da giữ nước, tránh khô da,tham gia vào quá trình gắn kết và bong vảy của lớp sừng.

Trong tế bào gai vẫn tồn tại các lá sừng chạy từ nhân tế bào ra gắn với các cầu nối gian bào và vẫn có các Keratin K5, K14, ngoài ra còn xuất hiện thêm K1 (56,5 kDa) và K10 (67 kDa), đó là các Keratin đặc thù cho sự biệt hóa cho thấy quá trình sừng hóa của các tế bào gai đang diễn ra mạnh mẽ.

Các tế bào gai cũng có khả năng sinh sản bằng gián phân. Hoạt động gián phân của lớp đáy và lớp gai đều mạnh mẽ và liên tục.

Trong lớp tế bào gai còn có tế bào tua di chuyển hay còn gọi là tế bào Langerhans.

2.3. Lớp tế bào hạt (Stratum granulosum) trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Lớp này là những tế bào dẹt nằm ở trên lớp gai, gồm có 3-4 hàng tế bào, nhân sáng. Tế bào của lớp này thể hiện hình ảnh sự thoái triển của tế bào biểu mô.

Bên trong bào tương của các tế bào hạt có nhiều hạt Keratohyalin mà thành phần chủ yếu là tiền chất Filaggrin và các lá Keratin trung gian. Sự xuất hiện của các hạt này chứng tỏ quá trình sừng hóa đang diễn ra. Các phân tử Keratin K1 biến đổi thành K2, K10 thành K11. Trong quá trình chuyển dần từ tế bào hạt thành tế bào sừng, các tiền chất Filaggrin sẽ chuyển thành Filaggrin và là thành phần chủ yếu của các yếu tố dưỡng ẩm tự nhiên (Natural moiturizing Factor) và vỏ tế bào sừng.

2.4. Lớp tế bào sáng (Stratum lucidum) trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Lớp này chỉ có ở lòng bàn tay, bàn chân và nằm ở trên lớp hạt bao gồm những tế bào trong, thuần nhất, không có nhân, dẹt, sắp xếp thành 2 hoặc 3 hàng, các tế bào này chứa chất Eleidin, hình thành do sự hóa lỏng các hạt sừng trong chứa nhiều nhóm Disulfid.

2.5. Lớp tế bào sừng (Stratum corneum) trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Lớp tế bào sừng là lớp ngoài cùng của da, có bề dày khoảng 0,1 mm (100 micromet), dày nhất là ở lòng bàn tay, bàn chân từ 0,8 đến 1,4 mm. mỏng nhất là ở mi mắt khoảng 50 micromet.

Đây là những tế bào có kích thước lớn nhất ở lớp thượng bì. Thành phần chủ yếu là chất sừng (keratin). Ở những lớp ngoài cùng, các tế bào sừng trở nên dẹt hoàn toàn, màng bào tương dầy, nhân biến mất, trong bào tương chỉ còn toàn những sợi sừng. Mỗi tế bào biến thành một lá sừng mỏng, chồng chất lên nhau như một bức tường gạch, những tế bào sừng là những viên gạch và chất gian bào sừng là xi măng gắn các tế bào sừng lại với nhau thành một khối vững chắc để chống lại các tác động từ bên ngoài. Do hiện tượng bong da sinh lý, trung bình mỗi ngày có một lớp sừng bong ra tạo nên tạo nên những vảy nhỏ như vảy phấn, quyện với mồ hôi và chất bã tạo thành ghét.

Người ta thấy 80-90% chất Keratin trong tế bào sừng là K1/K10.

Quá trình sừng hóa diễn ra liên tục giúp da luôn đổi mới. Quá trình này chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài môi trường và bên trong cơ thể (như gen, yếu tố toàn thân).

Thượng bì không có mạch máu và được nuôi dưỡng bởi dịch gian bào, các sợi thần kinh chỉ phân nhánh đến lớp đáy của da.

2.6. Các tế bào thượng bì có tua (Dendric cells):

Thượng bì chứa 2 loại tế bào có giả túc (có tua) là tế bào sắc tố và tế bào Langerhans.

Tế bào sắc tố (Melatocyte) trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Tế bào sắc tố (Melatocyte) là tế bào có tua cung cấp sắc tố cho các tế bào sừng để tạo nên màu da. Tế bào sắc tố có nguồn gốc từ mào thần kinh, trong bào tương có các sợi Vimentin, thường khu trú dọc lớp đáy của thượng bì. Tỷ lệ giữa tế bào sắc tố và tế bào đáy thay đổi từ khoảng 1/4 ở mặt đến 1/10 ở chi, khi nhuộm bằng Hematoxylin eosin (HE), tế bào sáng màu, không có Tonofilament và Desmosome. Một tế bào sắc tố và một nhóm tế bào sừng liền kề được cung cấp sắc tố được gọi là “một đơn vị sắc tố thượng bì”.

Tế bào sắc tố là tế bào duy nhất có khả năng sản xuất ra các hạt Melanosome. Các Melanosome được vận chuyển theo các giả túc của tế bào sắc tố đến một nhóm tế bào sừng (đơn vị sắc tố của thượng bì). Các hạt Melanosome sẽ được biến đổi qua 4 giai đoạn:

• Giai đoạn 1 chỉ chứa Tyrosinase.

• Giai đoạn 2: chứa nhiều Tyrosiase và một vài Melanin.

• Giai đoạn 3: chứa phần lớn Melanin với một vài Tyrosiase.

• Giai đoạn 4: chỉ chứa Melanin.

Sắc tố khác nhau từ màu vàng đến màu nâu, hoặc đen, giải thích sự khác nhau về màu da trong một chủng tộc này với các chủng tộc khác. Sự khác nhau về màu da giữa các chủng tộc không phụ thuộc vào số lượng tế bào sắc tố mà phụ thuộc vào bản chất của Melanin và kích thước hạt Melanosome.

Sắc tố (Melanin) được tạo thành do một chuỗi các phản ứng từ chất nền Tyrosin qua con đường DOPA và Dopaquinon dưới sự kiểm soát của nhiều loại men.

Chức năng của sắc tố là chống lại tác hại của tia cực tím (Ultraviolet = viết tắt UV), che trở cho sự gián phân của các tế bào đáy ở thượng bì khỏi sự ảnh hưởng của của tia cực tím, kiểm soát sự tổng hợp vitamin D3 và điều hòa thân nhiệt tại chỗ. Số lượng tế bào sắc tố tăng khi phản ứng với sự kích thích của tia cực tím.

Ở da người có 2 loại sắc tố: Eumelanin (có màu nâu hoặc đen) và Phaeomelanin (có màu đỏ).

Tế bào Langerhans trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Đây là những tế bào trình diện kháng nguyên, có nguồn gốc từ tủy xương, chiếm khoảng 5% tế bào thượng bì, nằm ở khắp thượng bì tạo thành hàng rào lưới, nhưng tập trung ở nhiều lớp tế bào gai phía trên. Mật độ thay đổi tùy theo vị trí trên cơ thể, nhiều nhất ở mặt với 600-1000 tế bào/mm2.

Tế bào Langerhans điển hình có nhân chia múi, bào tương sáng, không có Desmosomes và Tonofilaments, có các giả túc đi vào giữa các tế bào biểu mô sừng lên tận lớp hạt và xuống tận màng đáy, trong tế bào chứa bào quan đặc biệt giống như hình vợt Tennis gọi là hạt Birbeck.

Tế bào Langerhans có khả năng miễn dịch nhờ vai trò trình diện kháng nguyên và tăng số lượng trong phản ứng tiếp xúc. Đây chính là tiền đồn của hệ thống miễn dịch tế bào của cơ thể.

Tế bào Merkel trong cấu trúc lớp Thượng bì da người:

Tế bào Merkel được mô tả lần đầu năm 1875, có liên quan chặt chẽ với các sợi tận cùng của thần kinh da và dường như có vai trò cảm giác. Tế bào nằm rải rác ở lớp đáy và chiếm khoảng 0,2- 5% số tế bào thượng bì, có hình bầu dục dài khoảng 15 micromet, nhân lớn 2 múi, bào tương sáng, ít tổ chức bên trong, nằm song song với màng đáy.

Tế bào Merkel phân bố không đồng đều ở các vùng khác nhau của cơ thể. Ở vùng da nhẵn có khoảng 50 tế bào/mm2, tập trung ở gần các đầu mút của dây thần kinh cảm giác không có Myelin, tạo thành phức hợp tế bào Merkel - thần kinh (Merkel cellneurite complex). Ở những vùng da hở tiếp xúc với ánh nắng số lượng tế bào Merkel có thể tăng gấp đôi so với vùng da kín của cơ thể... Ở những vùng da có lông, tế bào Merkel tập trung ở mào thượng bì (rete ridges) và vỏ ngoài nang lông (outer root sheath of the hair follicle) nơi cơ dựng lông bám vào.

Chức năng của tế bào Merkel trong nang lông không rõ ràng, có thể liên quan đến chu kỳ tăng trưởng (anagen) của lông.

3. Cấu trúc lớp Trung bì da người (Dermis)

Trung bì là lớp thứ 2, nằm dưới thượng bì và là vùng dày nhất của da, độ dày cũng khác nhau tùy từng vùng của cơ thể, từ 1/10 mm đến vài millimet gồm có các biểu mô liên kết để giữ hạ thượng bì và lớp hạ bì.

Trung bì và thượng bì ngăn cách nhau bởi màng đáy (hay còn gọi là màng cơ bản), màng đáy dày chừng 0,5 mm. Các dịch sẽ từ lớp trung bì ngấm qua màng đáy để nuôi dưỡng lớp thượng bì.

Ranh giới giữa thượng bì và trung bì không phải là một đường thẳng mà là đường lượn sóng, phần sóng nhô lên phía trên là gai bì (hay nhú bì hay còn gọi là trung bì nông), phần sóng lượn xuống dưới giữa 2 gai bì (hai nhú bì) gọi là mào liên gai (hay mào liên nhú).

3.1. Cấu trúc của màng đáy trong cấu trúc lớp trung bì da người gồm có 4 phần:

Nửa cầu nối gian bào (Hemidermosome), đường kính của nửa cầu này khoảng 500-1000nm, gồm các sợi tơ Keratin (tonofilament); sợi bám để nối màng bào tương với lá đặc (Lamina densa).

Lá sáng (Lamina lucida):  dày khoảng 20-40 nm.

Lá đặc (Lamina densa): dày chừng 30-40 nm, trong đó chủ yếu là Colagen lớp IV.

Dưới lá đặc ( Sub-lamina densa) có nhiều bó vi sợi bản chất là Colagen, chủ yếu là Colagen typ VII.

Cấu trúc lớp nền của da người

Thành phần sinh hóa chủ yếu của màng đáy (BMZ) là Colagen typ IV (lamina densa) và một số Glucoprotein bao gồm Laminin 322 (lamina lucida). Màng đáy gắn kết với tế bào đáy bởi các hemidesmosome, đồng thời gắn kết với các trung bì thông qua các sợi néo (anchoring filaments /anchoring fibrills). Các sợi néo ở thượng bì (anchoring filaments) có kích thước 5-7 nm giàu Laminin 322 (laminin5) và 311 (laminin 6) liên kết với a6 beta4 integrin trên bề mặt tế bào sừng. Còn các sợi néo trung bì (anchoring fibrils) có kích thước 20- 60 nm, là những dải không đều, chéo nhau và trông giống như hình đuôi chim ở cả hai đầu, cấu tạo chủ yếu là Collagen typ VII liên kết giữa lá đặc với màng néo ở trung bì. Khi có bất thường ở sợi néo sẽ làm cho vùng liên kết trung bì và thượng bì (DEJ) lỏng lẻo dễ bị tổn thương như gặp trong bệnh lý thượng bì bọng nước bẩm sinh.

3.2. Trung bì nông (papillary dermis):

Lớp này là lớp nuôi dưỡng, rất mỏng chỉ khoảng 1,1 mm, trên bề mặt có những gai nhô lên còn gọi là nhú bì hay gai bì (papille) ăn sâu vào thượng bì, các gai do tổ chức liên kết non tạo nên, ở đó có chứa nhiều mao mạch, các nhú bì có chiều cao và độ lớn khác nhau tùy theo từng vùng da cơ thể, da ở lòng bàn tay, bàn chân các nhú có khi cao tới 0,2 mm, còn ở da mặt thì các nhú lại rất mỏng.

3.3. Trung bì chính thức hay còn gọi là trung bì sâu (reticular dermis):

Đây là lớp chống đỡ, dày khoảng 0,4 mm, gồm có:

Những sợi chống đỡ trong cấu trúc lớp trung bì da người:

Sợi keo hay còn gọi là sợi hồ (collagen Fiber), là chất liệu chính làm cho da bền vững chống lại các sang chấn để bảo vệ các tổ chức ở bên trong cơ thể, bản chất các sợi Collagen là các Protein với 3 chuỗi polypeptide, gồm 20 loại acide amin khác nhau, chủ yếu là Glycin và Argenin. Sợi keo có thể bị phá hủy bởi men Collagease do vi khuẩn tiết ra và được thay thế bằng các sợi mới. Sợi keo là chất liệu làm cho da vững chắc trước các tác động cơ học, lý học, hóa học từ bên ngoài. Sợi keo tập trung chủ yếu ở trung bì sâu, một ít ở nhú bì, nang lông, tuyến bã, tuyến mồ hôi, quanh mạch máu.

Sợi chun (Elastic fiber hay còn gọi sợi đàn hồi): là một thành phần của các mô liên kết ở trung bì có tác dụng giúp da đàn hồi, đây là những sợi mỏng, lượn sóng hoặc thành từng đoạn có kích thước từ 1 đến 3 micromet, chiếm đến 2-4% trọng lượng khô của trung bì, bắt màu đen khi nhuộm bạc, bắt màu nâu khi nhuộm Accin. Đột biến gen của một trong thành phần của sợi chun gặp trong bệnh nhão da (Cutix laxa).

Sợi lưới: sợi lưới tạo thành mạng lưới mỏng bao quanh mạch máu, tuyến mồ hôi, cấu trúc giống sợi keo.

Sợi liên võng (Reticulum fiber): là dạng đặc biệt của sợi tạo keo, tập trung ở trung bì nông, phần phụ của da, mạch máu.

Các chất cơ bản trong cấu trúc lớp trung bì da người:

Các chất cơ bản là một màng nhày gồm Trypophan, Tyrosin, Mucopolycharcarit, Hyaluronic.

Tế bào: Các tế bào xơ hình thoi hay hình Amip, có nhân to hình bầu dục, chứa nhiều hạt Ty lạp thể, có tác dụng làm da lên sẹo. Tổ chức bào hình thoi hoặc hình sao, nó có thể biến thành thực bào, đại thực bào.

Dưỡng bào (Mastocyte ): tham gia vào quá trình chuyển hóa Heparin, Histamin, acid Hyaluronic.

Mạch máu: trung bì chỉ có những mạch máu nhỏ tập trung ở gai bì và ở quanh các tuyến.

Thần kinh: ở da có 2 loại thần kinh: Thần kinh não tủy có vỏ Myelin, có nhánh đi riêng. Thần kinh giao cảm không có vỏ Myelin chạy trong các bao mạch máu. Thần kinh da được tạo thành từ đám rối ở hạ bì, sau đó phân nhánh chạy thẳng góc tới các đầu gai bì rồi tận cùng ở lớp hạt, ngoài những nhánh này, thần kinh da còn còn có các nhánh cuộn tròn lại thành những tiểu thể. Người ta thấy có 5 loại tiểu thể:

• Tiểu thể Vanter Pacini khư trú ở đáy trung bì, có nhiều ở lòng ngón tay, chi phối xúc giác (cảm giác sờ).

• Tiểu thể Buffini chi phối cảm giác nông.

• Tiểu thể Krause chi phối cảm giác lạnh.

• Tiểu thể Golgi - Mazzoni chi phối xúc giác.

• Đĩa Meckel - Ranvier và tiểu thể Meissner cho cảm giác tiếp xúc.

4. Cấu trúc lớp hạ bì da người (Subcutaneous layer)

Hạ bì còn gọi là lớp mỡ dưới da, chứa mô liên kết, nhiều mạch máu, thần kinh... để đảm bảo cho da sống và thực hiện các chức năng của mình, cấu trúc gồm nhiều tầng ngăn, liên kết với nhau tạo thành nhiều ô, chứa nhiều chất mỡ. Ở hạ bì có nhiều mạch máu lớn.

Độ dày của da tùy thuộc vào thể trạng từng người, đây là kho dự trữ mỡ lớn nhất cơ thể, có vai trò bảo vệ cơ học chống lại những sức ép, chấn động đột ngột, có vai trò điều hòa nhiệt độ cơ thể.

4.1. Các thành phần phụ của cấu trúc lớp hạ bì da người:

Tuyến mồ hôi (Sweat glands): Tuyến mồ hôi là tuyến ngoại tiết, có loại đổ trực tiếp qua da, có loại đổ ở phần ngoài của nang lông. Có 2 loại tuyến mồ hôi:

Tuyến bảo toàn (Eccrine glands): được phân bố trên khắp bề mặt của da, trừ niêm mạc, tùy vùng cơ thể mà số lượng tuyến mồ hôi khác nhau, ở lòng bàn tay và bàn chân có khoảng 620 cái/1cm2, đùi có khoảng 120 cái/1cm2, toàn bộ cơ thể có khoảng 2,5 triệu tuyến mồ hôi. Cấu tạo gồm có 3 phần:

Cầu bài tiết hình tròn khu trú ở trung bì sâu hoặc hạ bì, có 2 lớp tế bào giữa là tế bào bài tiết, xung quanh có lớp tế bào dẹt bao bọc.

Ống dẫn đoạn qua trung bì có cấu trúc như phần cầu nhưng ít bài tiết.

Ống dẫn đoạn qua thượng bì có đoạn xoắn ốc, càng ra ngoài càng xoắn nhiều, gồm một lớp tế bào có nhiễm hạt sừng. Tuyến mồ hôi có tác dụng điều hòa thân nhiệt, góp phần làm cho thân nhiệt hằng định. Sự bài tiết mồ hôi được điều chỉnh bởi thần kinh giao cảm ở xung quanh tuyến, các trung khu dọc theo tủy sống, vùng dưới đồi. Các chất như Pilocarpin, Cholin, Adrenalin...làm tăng tiết mồ hôi, ngược lại Atropin lại làm giảm tiết mồ hôi.

4.2. Tuyến đầu hủy trong cấu trúc lớp hạ bì da người: (Apocrine glands):

Tuyến này tập trung ở mặt, quanh hậu môn, quanh đầu vú, nách. Cấu tạo gồm có cuộn bài tiết là một ống đơn thuần gồm lớp tế bào hình trụ hoặc hình hộp nằm trên lớp màng đáy có ống dẫn đổ vào cổ nang lông phía trên tuyến bã, một số đổ trực tiếp lên mặt da. Trong quá trình bài tiết một phần bào tương của tế bào bị tống ra ngoài.

Tuyến này tiết ra chất lỏng như dầu, có khi có màu. Ban đầu chất này không mùi, khi lên đến mặt da do tác động của vi khuẩn có thể có mùi, đặc biệt là gây hôi nách.

4.3. Tuyến bã trong cấu trúc lớp hạ bì da người (Sebaceuos glands):

Tuyến bã là tuyến ngoại tiết nằm cạnh nang lông, đổ chất tiết vào nang lông mở ra ở da, tạo da mềm mại, chống thấm nước, chống khô da.

Mỗi tuyến bã có nhiều thùy, mỗi thùy gồm nhiều tế bào: ngoài cùng là những tế bào trẻ giống như lớp cơ bản, rồi đến lớp tế bào to chứa những hạt mỡ, trong cùng có những lớp tế bào chứa đầy mỡ làm căng vỡ tế bào, rồi chảy ra ngoài tạo thành chất bã (Sebum). Ống tiết được cấu tạo bởi tế bào sừng. Chất mỡ được đào thải qua ống tuyến lên mặt da.

Có 2 loại tuyến bã nang lông trong cấu trúc lớp hạ bì da người:

Tuyến bã nang lông dài: nằm ở da vùng đầu, râu, lông nách, lông mu. Tại những nơi này tuyến bã không phát triển.

Tuyến bã nang lông tơ: nằm ở khắp nơi trên cơ thể, trừ lòng bàn tay, bàn chân không có tuyến bã.

Tuy tuyến bã nang lông tơ có kích thước nhỏ hơn tuyến bã nang lông dài nhưng tế bào tuyến lại hoạt động mạnh hơn, có kích thước lớn hơn, bài tiết chất bã nhiều hơn.

Ở mặt tuyến bã phát triển mạnh gấp 5 lần ở những nơi khác. Số lượng tuyến bã thay đổi khác nhau tùy theo các vùng cơ thể. Ở da đầu, mặt, ngực, lưng, tầng sinh môn có từ 400-900 tuyến/cm2 da, các vùng còn lại có khoảng 100 tuyến/1cm2 da.

Tuyến bã ở miệng (hạt fordyce) và ở rãnh quy đầu (tuyến Tyson) không đổ qua ống tuyến mà bài tiết trực tiếp qua niêm mạc.

4.4. Nang lông trong cấu trúc lớp hạ bì da người (Hair follicles):

Lông là biến dạng nhiễm Keratin của thượng bì. Nang lông là phần lõm sâu xuống của thượng bì chứa sợi lông và tiếp cận với tuyến bã.

Cấu tạo của nang lông bao gồm: chất cơ bản của lông, sợi lông, lớp vỏ trong, lớp vỏ ngoài, gai lông. Các tế bào hắc tố có trong phần chất cơ bản của lông tạo nên màu sắc của sợi lông.

Ở trong cấu trúc lớp hạ bì da người có 2 loại lông:

Lông nhẵn hay còn gọi là lông tơ: là sợi lông ngắn bao phủ phần lớn cơ thể trừ lòng bàn tay, bàn chân.

Lông dài là những sợi lông dài, cứng và có đường kính lớn hơn lông nhẵn. Lông dài nằm ở vùng da đầu (tóc), xung quanh miệng (râu), lông nách, lông mu.

Ngoài ra, thai nhi còn có lông tơ mịn mượt, lông này sẽ rụng đi trước khi sinh khoảng 2 tháng.

Một sợi lông gồm có 3 phần: phần nằm trên thượng bì, phần mọc xuyên qua thượng bì, phần nằm trong chân bì (trung bì).

Phần nằm trong chân bì gọi là rễ lông được bao bọc bởi một vỏ gọi là nang lông. Nang lông gồm có 3 lớp: bao biểu mô ngoài, bao biểu mô trong, và bao xơ.

• Mỗi nang lông có 3 phần:

• Miệng nang lông thông ra mặt da.

• Cổ nang lông (hay còn gọi phễu nang lông): tại đây có miệng tuyến bã thông ra ngoài.

• Bao nang lông: là phần dài nhất ăn sâu xuống lớp hạ bì của da.

Thấu hiểu về cấu trúc của da người để đẩy lùi lão hóa

5. Cấu trúc lớp móng (Nails) ở người

Móng là phần biến dạng của da, ở các đầu ngón tay, ngón chân. Móng là một tấm sừng dày khoảng  từ 0,3-0,5-0,75 mm, nằm gọn trong một rãnh của mặt lưng (mu) đầu ngón.

Móng có 4 bờ: Bờ tự do nằm ở đầu móng, 3 bờ còn lại được nếp da phủ lên gọi là bờ sau và 2 bờ bên.

Bờ sau và nếp gấp vùng gốc móng gọi là nếp gấp trên móng.

Phần móng ở bờ sau có hình vát gọi là rễ móng. Phần còn lại dày đều, có hình khum gọi là thân móng.

Thượng bì ở dưới móng tiếp với thượng bì của da ở nếp gấp sau và các nếp gấp bên. Phần gốc móng có hình bán nguyệt gọi là liềm móng. Thượng bì ở dưới rễ móng gọi là mầm móng, đó là lớp sinh sản, có lớp Malpighi khá dày.

Những tế bào ở mầm móng phát triển từ đáy mầm ra thân móng và dẹt đi biến  thành lá sừng đắp vào mặt dưới của móng. Bản móng mọc liên tục từ gốc móng ra bờ tự do. Mỗi ngày móng mọc ra dài khoảng 0,1mm. Móng chân mọc chậm hơn móng tay. Càng nhiều tuổi móng mọc càng chậm. Thời gian thay thế hoàn toàn 1 móng tay khoảng 3 tháng, móng chân khoảng 6 tháng.

6. Cấu trúc lớp niêm mạc ở người

Niêm mạc khác da ở chỗ không nhiễm Keratin. Các lớp nông ở niêm mạc gồm tế bào có nhiều lỗ hổng dẹt và bong đi chứ không nhiễm Keratin, còn các lớp tế bào gai, lớp hạt giống như da nhưng dày hơn.

Tham khảo thêm: https://edallyhanquoc.vn/thau-hieu-lan-da-de-cham-soc-va-day-lui-lao-hoa.html

Mọi thông tin chi tiết về sản phẩm cũng như chính sách đại lý xin vui lòng liên hệ edallyhanquoc.vn qua Hotline/Zalo: 0902.158.663 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất.