Điều Trị, Luyện Tập Và Dinh Dưỡng Cho Người Bệnh Trượt Đốt Sống Lưng

Trượt đốt sống lưng là một trong những bệnh xương khớp tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

Trượt đốt sống lưng có thể gây đau lưng, tê bì chân tay và hạn chế vận động nếu không được điều trị đúng cách. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu phương pháp điều trị, bài tập hỗ trợ và chế độ dinh dưỡng giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.

Trượt đốt sống lưng và những biến chứng nguy hiểm

1. Trượt đốt sống thắt lưng là gì?

Trượt đốt sống lưng là tình trạng đốt sống trên trượt ra phía sau hoặc phía trước so với đốt sống dưới. Tình trạng này khiến người bệnh đau thắt lưng, đi đứng trở nên khó khăn, đau lan xuống một hoặc cả hai chân.

2. Căn bệnh trượt đốt sống lưng được chia thành 6 loại:

Trượt đốt sống lưng bẩm sinh.

Trượt đốt sống lưng do khuyết eo.

Trượt đốt sống lưng do thoái hóa.

Trượt đốt sống lưng do bệnh lý.

Trượt đốt sống lưng do chấn thương.

Trượt đốt sống lưng sau phẫu thuật.

3. Các mức độ của trượt đốt sống thắt lưng

Trượt đốt sống lưng chia thành 5 mức độ được xác định bằng tỷ lệ trên phim X-quang quy ước ở tư thế nghiêng. Tỷ lệ trượt được tính bằng khoảng cách trượt với độ rộng của thân đốt sống trượt:

• Độ 1: trượt 0 - 25% thân đốt sống.

• Độ 2: trượt 26 - 50% thân đốt sống.

• Độ 3: trượt 51 - 75% thân đốt sống.

• Độ 4: trượt 76 - 100% thân đốt sống.

• Độ 5: trượt hoàn toàn, đốt trên hoàn toàn rời khỏi bề mặt thân đốt dưới.

Mức độ trượt thân đốt sống càng cao thì bệnh càng nặng.

4. Triệu chứng của trượt đốt sống thắt lưng không thể bỏ qua

Đau thắt lưng với các biểu hiện: đau lưng nhiều, đau khi đi lại, đứng lâu, cúi ngửa cột sống, đau lan xuống mông, đùi, cẳng chân và bàn chân, kèm tê bàn chân, đau tăng lên khi ho, hắt hơi… Cơn đau sẽ tăng khi cột sống phải chịu lực như khi đứng, đi bộ, lao động… nhưng khi nằm nghỉ thì đau giảm hẳn hoặc hết đau. Ở giai đoạn này, người bệnh thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng lên khó khăn, đôi khi còn tự cảm nhận được sự trượt của đốt sống khi cúi, ngửa.

Ở giai đoạn nặng, người bệnh trượt đốt sống lưng có thể thay đổi tư thế và dáng đi, co cứng cơ ở thắt lưng và sự căng cơ ở mặt trong đùi, đi hơi khom lưng, thậm chí có thể bị vẹo cột sống sang bên. Tình trạng đau cột sống thắt lưng từng đợt, đau theo cơn và các cơn đau ngày càng xuất hiện dày lên. Khi sử dụng áo nẹp cột sống thì triệu chứng này giảm rõ rệt.

5. Chẩn đoán trượt đốt sống thắt lưng

Trượt đốt sống thắt lưng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây đau lưng mãn tính, chèn ép dây thần kinh và ảnh hưởng đến khả năng vận động. Để chẩn đoán trượt đốt sống thắt lưng cần dựa vào thăm khám lâm sàng và một số phương pháp thăm dò cận lâm sàng:

5.1. Chẩn đoán của trượt đốt sống thắt lưng dựa vào khámlâm sàng:

Khi khám ở tư thế đứng, người bệnh thường cong vẹo cột sống, khi ưỡn quá mức sẽ giúp bệnh nhân đỡ đau hơn. Đây là dấu hiệu đặc trưng để chẩn đoán bệnh trượt đốt sống lưng. Dấu hiệu đau cách hồi kết hợp với các biểu hiện tê bì, căng đau cả hai chân khi đi bộ; không xuất hiện khi bệnh nhân đi xe đạp cũng là những triệu chứng rất quan trọng giúp chẩn đoán phân biệt bệnh trượt đốt sống lưng với bệnh thoát vị đĩa đệm.

5.2. Chẩn đoán của trượt đốt sống thắt lưng dựa vào phương pháp thăm dò cậnlâm sàng:

Chụp X-quang quy ước ở các tư thế: thẳng, nghiêng, cúi tối đa và ưỡn tối đa. Một số trường hợp có thể phải chụp thêm phim chếch 3⁄4 (phải, trái). X-quang quy ước giúp chẩn đoán chính xác vị trí, mức độ trượt đốt sống lưng.

Cắt lớp vi tính (CT Scan): là công cụ chẩn đoán rất hiệu quả để đánh giá về cấu trúc xương, xác định vị trí, mức độ trượt cũng như các tổn thương của eo, mấu khớp, hẹp ống sống…

Cộng hưởng từ (MRI): đây là công cụ lý tưởng để đánh giá tổn thương về mô mềm và sự chèn ép thần kinh trong trượt đốt sống lưng. Trên phim cộng hưởng từ, bác sĩ có thể phát hiện các nguyên nhân gây chèn ép thần kinh: đĩa đệm thoát vị, các tổ chức xơ sẹo, dây chằng dày, hẹp lỗ ghép…

6. Hậu quả do trượt đốt sống thắt lưng không điều trị

Đau thắt lưng: Người bệnh sẽ bị đau thắt lưng và đau dần xuống chân, đau khi di chuyển, tăng dần theo các mức độ.

Đi lại khó khăn. Ban đầu là những cơn đau ở thắt lưng khi bệnh nhân di chuyển hay đứng quá lâu, sau là căng cơ, đau đùi, mông và cẳng chân. Khi vận động cúi, ngửa hay những hành động liên quan trực tiếp tới đốt sống, bệnh nhân có thể cảm nhận rõ ràng các đốt sống bị trượt.

Gù vẹo: Bệnh trượt đốt sống do khuyết eo ở cấp độ nặng sẽ khiến bề mặt thân đốt sống gây nên gù, chiếm khoảng 10% và thường xuất hiện ở độ tuổi thanh thiếu niên. Người bệnh sẽ đi hơi khom lưng về phía trước hoặc bị vẹo cột sống sang một bên. Không điều trị kịp thời thì khi xoay lưng, khung chậu cũng xoay theo, hai cơ bên mông teo đi do không hoạt động. Dáng đi lúc này của người bệnh giống như dáng trẻ sơ sinh tập đi vậy.

7. Các phương pháp điều trị trượt đốt sống thắt lưng

Việc điều trị trượt đốt sống thắt lưng phụ thuộc vào mức độ trượt, triệu chứng của bệnh nhân và ảnh hưởng đến dây thần kinh. Hiện nay, có các phương pháp điều trị trượt đốt sống lưng phổ biến sau:

7.1. Điều trị nội khoa trượt đốt sống thắt lưng:

Điều trị nội khoa sẽ cải thiện rõ rệt các cơn đau.

Nằm nghỉ mặc áo cố định, hạn chế các hoạt động để cải thiện triệu chứng đối với bệnh nhân tuổi thiếu niên.

Điều trị bảo tồn trượt đốt sống lưng với bệnh nhân là người trưởng thành.

Cố định ngoài và hướng dẫn vận động.

Chỉ định nằm nghỉ trong các đợt đau cấp.

Sử dụng thuốc giảm đau, chống viêm.

Điều trị vật lý trị liệu, phục hồi chức năng, tập thể dục tăng cường sức cơ lưng, đùi, bụng.

Giảm cân nếu người bệnh bị béo phì.

7.2. Phẫu thuật điều trị nội khoa trượt đốt sống thắt lưng:

Chỉ tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân bị trượt đốt sống lưng trong các trường hợp sau:

Trượt đốt sống đã được điều trị bảo tồn ít nhất 6 tuần trước và thường sau 6 - 12 tháng điều trị bảo tồn mà không hiệu quả.

Bệnh nhân đau nhiều, không đáp ứng với các biện pháp nghỉ ngơi và dùng thuốc.

Trượt đốt sống lưng gây các biến chứng: liệt vận động, teo cơ, rối loạn cơ vòng bàng quang.

Trượt đốt sống nặng, tiến triển do khuyết eo đốt sống ở trẻ nhỏ.

8.  Một số bài tập dành cho người trượt đốt sống thắt lưng và phòng chống căn bệnh này

Tập luyện đúng cách có thể giúp giảm đau, ổn định cột sống và ngăn ngừa bệnh tiến triển. Dưới đây là một số các bài tập hàng ngày, thường xuyên dành cho các bệnh nhân bị trượt đốt sống:

8.1. Bài tập đạp xe dành cho người trượt đốt sống thắt lưng:

Đạp xe đạp thong dong mỗi buổi sáng sẽ giúp người bệnh cảm thấy thoải mái, giải tỏa những cơn đau hoành hành mỗi ngày. Bệnh nhân cũng có thể tập tư thế đạp xe tại nhà, tác dụng cũng như nhau.

8.2. Bài tập tư thế trẻ con dành cho người trượt đốt sống thắt lưng:

Tư thế trẻ con được coi là một trong những tư thế an toàn và hiệu quả nhất, bởi vậy đây cũng là tư thế được áp dụng nhiều nhất để mở rộng phần lưng và xương dưới. Cách thực hiện cũng không có gì quá khó khăn, bạn cần chuẩn bị một chiếc gối ôm hoặc gối thường. Đặt gối ngay giữa 2 đầu gối của người bệnh, mở rộng hai chân sao cho cả mười ngón chân chạm vào nhau là được. Hãy giữ nguyên tư thế này cho đến khi bạn muốn thay đổi vị trí hoặc đổi hướng sang bên khác.

8.3. Bài tập vặn mình dành cho người trượt đốt sống thắt lưng:

Người bệnh nên tập bài tập vặn mình thường xuyên tại nhà vào mỗi buổi sáng và buổi tối.

8.4. Bài tập tư thế dựa lưng vào tường dành cho người trượt đốt sống thắt lưng:

Để giảm thiểu những cơn đau và giãn thắt lưng. Nằm xuống giường, sau đó lấy chiếc gối nhỏ đặt dưới phần thắt lưng. Đưa chân sát vào tường, nhớ là càng sát càng tốt, hai tay mở rộng và thư giãn. Áp dụng bài tập thường xuyên.

8.5. Tập Yoga dành cho người trượt đốt sống thắt lưng:

Yoga là một trong những bộ môn thể thao lý tưởng cho phái nữ bởi động tác nhẹ nhàng nhưng mang lại sự uyển chuyển, mềm dẻo trong từng động tác. Những bài tập nhẹ nhàng này khá lý tưởng cho các bệnh nhân. Không gian và thiết bị tập cũng đơn giản, chỉ cần không gian thoáng mát, đủ để trải thảm.

Nằm ngửa trên thảm tập, hai chân co khép tạo thành hình tam giác so với mặt thảm. Tiếp đến, hai tay ôm gáy, gập bụng về phía trước rồi nhẹ nhàng trở về tư thế ban đầu (khi gập bụng hãy hít vào và khi trả lại vị trí ban đầu thì nhẹ nhàng thở ra).

Hãy thực hiện các động tác này trong khoảng 8 - 10 lần, sau đó nghỉ ngơi cho đỡ mỏi và tiếp tục thực hiện khoảng 3 - 4 lần tùy vào thể trạng và sức dẻo dai của từng người. Nếu cảm thấy đau thì nên dừng lại và tập những bài tập nhẹ nhàng hơn, tuyệt đối không cố tập khi đau. Bài tập này cần kết hợp tập buổi tối trước khi đi ngủ và sau khi ngủ dậy vào mỗi buổi sáng.

8.6. Bài tập cho cơ lưng dành cho người trượt đốt sống thắt lưng:

Với bài tập này, các bước chuẩn bị không khác gì so với các bài tập yoga. Nằm xuống thảm và để hai chân song song với mặt đất. Hãy dùng cơ bụng và lưng nhấc một chân lên khỏi mặt đất, cách mặt thảm khoảng 10cm rồi từ từ đặt chân xuống, sau đó chuyển chân và làm tương tự. Nếu trong quá trình tập cảm thấy mệt mỏi hoặc khó chịu thì nên dừng lại nghỉ ngơi sau đó thực hiện tiếp. Mỗi chân thực hiện khoảng 10 lần như vậy mỗi lần vào sáng sớm sau khi ngủ dậy và vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Ngoài những bài tập đơn giản, dễ thực hiện này, người bệnh có thể thực hiện các bài tập khác theo sự hướng dẫn của bác sĩ, huấn luyện viên điều trị. Kết hợp các biện pháp này cùng với việc sử dụng thuốc và các phương thức điều trị cũng như chế độ ăn uống hợp lý sẽ mang lại hiệu quả tốt đối với tình hình bệnh.

9. Lời khuyên phòng ngừa những cơn đau do trượt đốt sống thắt lưng

Trượt đốt sống là tình trạng rất nhiều người gặp phải, thế nhưng bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng chính những thói quen hàng ngày như:

Duy trì tư thế tốt: Khi ngồi hoặc đứng không dựa dẫm, luôn giữ cột sống ở tư thế đúng.

Chú ý khi nâng các vật nặng. Không nên cố nâng vật quá nặng bởi có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cột sống.

Tránh các môn thể thao và động tác đòi hỏi vặn mình quá mức, liên quan trực tiếp đến đốt sống.

Duy trì cân nặng ở mức hợp lý, tránh thừa cân hoặc tăng cân quá nhanh làm tăng áp lực lên cột sống.

Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, đều đặn, hạn chế các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,…

Phân bổ thời gian nghỉ ngơi và luyện tập hợp lý.

10. Thực phẩm tốt cho vấn đề xương khớp và trượt đốt sống thắt lưng

Một số loại thực phẩm được khuyên dùng trong các bữa ăn hàng ngày như:

Sữa và các sản phẩm làm từ sữa vừa đủ sẽ tăng cường xương chắc khỏe, chống lão hóa xương.

Các thực phẩm giàu chất béo Omega 3 có trong các loại rau cải mầm, cải xanh, cải xoăn hay các loại trái cây như dứa, chanh,…

Rau xanh và trái cây là hai nguồn cung cấp vitamin và chất xơ chính cho cơ thể, rất tốt cho các bệnh xương khớp, thoái hóa khớp.

Ngũ cốc giúp tăng miễn dịch, tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa lão hóa, hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp.

Trà xanh được biết đến như một vị thuốc có tác dụng giảm nguy cơ loãng xương.

Nấm kết hợp với các loại rau củ xanh giúp bổ sung các vitamin cần thiết, giúp cơ xương dẻo dai.

Bổ sung hàng ngày các gia vị như gừng, ớt, hạt tiêu có tác dụng chống viêm, hỗ trợ điều trị các bệnh xương khớp.

Những loại hải sản như cua, tôm, cá,… chứa rất nhiều canxi, bạn nên bổ sung vào bữa ăn mỗi ngày.

Thực phẩm chức năng: Collagen và Glucosamine…

Tham khảo các sản phẩm giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tại: https://edallyhanquoc.vn/thuc-pham-bao-ve-suc-khoe-edally-bh-han-quoc.html

Tuy không quá nguy hiểm nhưng trượt đốt sống lưng gây nên những ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, quá trình di chuyển của người bệnh. Bạn cần phát hiện sớm để được tư vấn phương pháp điều trị thích hợp ngay từ đầu để giảm những di chứng không đáng có.

Mọi thông tin chi tiết về sản phẩm cũng như chính sách đại lý xin vui lòng liên hệ edallyhanquoc.vn qua Hotline/Zalo: 0902.158.663 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất.

Theo TS.BS Nguyễn Vũ - Phó trưởng Khoa Ngoại thần kinh cột sống - sọ não - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội