Vô Kinh Ở Người Trẻ Và Các Nguyên Nhân Thường Gặp

Vô kinh là tình trạng không xuất hiện kinh nguyệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Đây không phải là một bệnh lý cụ thể, mà là một biểu hiện bất thường của hệ thống nội tiết - sinh sản, thường là hậu quả của một rối loạn tiềm ẩn.

Dù có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng hiện nay, vô kinh bệnh lý đang gia tăng đáng kể ở người trẻ, đặc biệt là nữ giới trong độ tuổi 15 - 30, do lối sống hiện đại nhiều áp lực và thói quen sinh hoạt thiếu cân bằng.

Vô kinh ở người trẻ và những nguyên nhân thường gặp

1. Vô kinh là gì?

Về mặt y khoa, vô kinh được chia làm hai loại chính đó là:

1.1. Vô kinh nguyên phát:

Khi một bé gái chưa từng có kinh nguyệt sau tuổi dậy thì (thường là sau 16 tuổi), dù đã xuất hiện các dấu hiệu phát triển sinh dục thứ phát.

1.2. Vô kinh thứ phát:

Khi một người đã từng có kinh nguyệt, nhưng bị mất kinh liên tục từ 3 tháng trở lên, không do mang thai, cho con bú hay mãn kinh.

Ngoài ra còn có vô kinh giả - là trường hợp cơ thể vẫn có chu kỳ kinh nhưng máu kinh không thoát ra ngoài do các bất thường về giải phẫu (cổ tử cung bị bít, màng trinh không thủng, không có âm đạo bẩm sinh…).

2. Những nguyên nhân gây vô kinh bệnh lý ở người trẻ

Trong xã hội hiện đại, vô kinh không chỉ đơn thuần là biểu hiện sinh lý mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo bất thường nội tiết, chuyển hóa hoặc tâm lý.

Một số nguyên nhân phổ biến gây vô kinh ở người trẻ bao gồm:

Rối loạn nhịp sinh học: Thức khuya, ngủ không đủ, làm việc ban đêm làm rối loạn melatonin và hormone sinh dục.

Stress, rối loạn tâm lý kéo dài: Áp lực học tập, công việc, cảm xúc tiêu cực, lo âu, trầm cảm đều ảnh hưởng đến trục hạ đồi - tuyến yên - buồng trứng.

Chế độ ăn kiêng cực đoan: Nhịn ăn, giảm cân đột ngột, uống thuốc giảm cân có thể dẫn đến thiếu năng lượng trầm trọng, mất kinh.

Lạm dụng chất kích thích: Tiêu thụ quá mức cà phê, rượu, thuốc lá làm ảnh hưởng hoạt động nội tiết.

Tập luyện cường độ cao: Tập gym, chạy bền quá mức gây giảm mỡ cơ thể, mất cân bằng hormone.

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Là nguyên nhân hàng đầu gây vô kinh - kinh thưa, thường đi kèm mụn, rậm lông, tăng cân.

Tăng prolactin máu: Do stress, u tuyến yên nhỏ, hoặc do dùng thuốc. Gây vô kinh kèm tiết sữa bất thường, đau đầu, giảm thị lực.

Rối loạn tuyến giáp (suy giáp, cường giáp): Tuyến giáp ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống chuyển hóa - nội tiết.

Sử dụng thuốc nội tiết, thuốc ránh thai sai cách: Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, mỹ phẩm chứa nội tiết, hoặc ngưng thuốc đột ngột sau dùng lâu dài.

Tiền sử phá thai, can thiệp phụ khoa không an toàn: Có thể gây tổn thương niêm mạc tử cung, dẫn đến hội chứng Asherman (dính buồng tử cung).

Lối sống thụ động, sử dụng thiết bị điện tử quá mức: Thiếu vận động, tiếp xúc ánh sáng xanh vào ban đêm gây rối loạn đồng hồ sinh học.

3. Góc nhìn từ Y học cổ truyền về vô kinh ở người trẻ

Theo Y học cổ truyền nguyên nhân chính phát sinh ra bế kinh có thể chia làm 2 loại hư và thực. Hư phần nhiều là âm huyết bất túc, can thận lưỡng hư, tinh huyết bất túc, nặng lắm thì khô kiệt làm huyết hải trống rỗng không có huyết để xuống. Thực phần nhiều là do khí huyết ứ trệ, thực tà cách trở mạch bào cung không thông huyết không ra được.

Can thận bất túc: cơ thể phát triển kém, thận khí suy, thiên quí bất túc, hai mạch xung nhâm không được nuôi dưỡng đầy đủ, hoặc sanh nhiều, phòng dục quá độ, tinh huyết khô cạn, đều gây tắt kinh.

Khí huyết hư nhược: do mất máu nhiều, bệnh suy mòn mãn tính làm cơ thể ở trạng thái thiếu máu nặng, huyết hải hư không, xung nhâm bất túc.

Khí trệ huyết ứ: tình chí rối loạn, tinh thần căng thẳng, tinh thần tình cảm thay đổi đột biến gây nên can khí uất, khí trệ huyết ứ, hoặc trong lúc hành kinh bị mưa lạnh, cảm thụ phong hàn, hoặc ăn chất sống lạnh, uống nhiều thuốc hàn lương, hàn tà làm huyết ngưng trệ mà kinh tắt.

Cơ thể đàm thấp thịnh: những phụ nữ béo phì đờm thấp thịnh, tỳ dương vận hóa kém, đàm thấp ủng trệ, kinh lạc không thông, kinh mạch bào cung bị tắt kinh thủy không có.

Hàn khí ngừng lại ở huyết thất, huyết ngừng thì kinh không thông.

Tỳ vị không hòa nên ăn uống giảm ít vì thế không thể sinh ra huyết được.

4. Hướng tiếp cận điều trị vô kinh ở người trẻ

Vô kinh ở người trẻ là dấu hiệu cảnh báo rối loạn nội tiết - sinh sản cần được quan tâm nghiêm túc. Việc trì hoãn khám và điều trị có thể dẫn đến vô sinh, rối loạn chuyển hóa, loãng xương sớm. Điều quan trọng là phát hiện nguyên nhân và xử lý kịp thời, giúp các bạn trẻ lấy lại chu kỳ sinh lý khỏe mạnh và khả năng sinh sản.

4.1. Điều trị vô kinh ở người trẻ theo Y học hiện đại (YHHĐ):

Khám chuyên khoa nội tiết - phụ khoa để đánh giá hormone, siêu âm buồng trứng, tử cung.

Điều trị nguyên nhân nền (PCOS, tăng prolactin, rối loạn tuyến giáp…).

Hỗ trợ tâm lý nếu có yếu tố stress, lo âu kéo dài.

Điều chỉnh chế độ ăn, tập luyện phù hợp.

4.2. Điều trị vô kinh ở người trẻ theo Y học cổ truyền (YHCT):

Dùng bài thuốc Y học cổ truyền: Điều hòa khí huyết, bổ can thận, kiện tỳ vị. Hoạt huyết hóa ứ, thông kinh lạc.

Châm cứu, cấy chỉ: Kích thích huyệt Quan nguyên, Tam âm giao, Huyết hải, Túc tam lý, Thái xung, Hợp cốc… để điều hòa nội tiết, tăng tuần hoàn vùng chậu.

Cứu ngải: Ôn ấm tử cung, tán hàn.

Xoa bóp bấm huyệt, dưỡng sinh, khí công - yoga: Giảm căng thẳng, kích hoạt buồng trứng tự nhiên.

Thực phẩm bảo vệ sức khỏe như: Tinh dầu thông đỏ, Hồng sâm, Hắc sâm, Đông trùng hạ thảo… để tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ điều hòa nội tiết…

5. Lời khuyên dành cho người trẻ để ngăn ngừa vô kinh

Ngủ đủ giấc, ngủ trước 23h.

Không giảm cân quá nhanh hoặc nhịn ăn kéo dài.

Tập thể dục điều độ, không tập quá sức.

Hạn chế rượu, thuốc lá, caffeine.

Ghi chép chu kỳ kinh nguyệt bằng app theo dõi.

Khám phụ khoa định kỳ 6 - 12 tháng/lần.

Tránh tự ý dùng thuốc nội tiết hoặc thuốc tránh thai không rõ nguồn gốc.

Ưu tiên phối hợp Đông - Tây y để điều trị toàn diện.

Vô kinh ở người trẻ không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản mà còn là dấu hiệu cảnh báo rối loạn chuyển hóa và nội tiết. Phát hiện sớm - can thiệp đúng sẽ giúp bảo vệ sức khỏe lâu dài. Đừng chủ quan nếu bạn đang mất kinh hoặc có kinh nguyệt thất thường.

Tham khảo các sản phẩm chăm sóc sức khỏe chính hãng tại: https://edallyhanquoc.vn/thuc-pham-bao-ve-suc-khoe-edally-bh-han-quoc.html

Mọi thông tin chi tiết về sản phẩm cũng như chính sách đại lý xin vui lòng liên hệ edallyhanquoc.vn qua Hotline/Zalo: 0902.158.663 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất bạn nhé.

Nguồn: Bác sĩ Nguyễn Phối Hiền - Phòng khám Phụ khoa YHCT - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3